تحلیل چالش کیفیت آموزش عالی در برنامه پنجم توسعه

روندهای اخیر در کشور نشان می‌دهد نظام آموزش عالی با چالش‌های جدی مربوط به کیفیت مواجه است. طراحی و اجرای برنامه‌های مناسب برای رفع این چالش‌ها به‌عهده دولت و غالباً از طریق خط‌مشی‌های عمومی است. فصل دوم برنامه پنجم توسعه کشور در بردارنده خط‌مشی‌های آموزش عالی است. برنامه‌هایی که بر اساس مبانی علمی می‌باید مبتنی بر درک صحیح از روابط و حلقه‌های علّی باشد. پویایی سیستم‌ها روشی است که با در نظر گرفتن این روابط به تحلیل خط‌مشی‌ها کمک می‌کند. در ایران به دلایلی نظیر نبود منابع اطلاعاتی یکپارچه مورد نیاز و دشواری سنجش روابط کیفی چنین تحلیل‌هایی در برنامه پنجم انجام نشده است. مقاله حاضر به‌دنبال تحلیل چالش کیفیت آموزش عالی در برنامه پنجم با بهره‌گیری از رویکرد پویایی سیستم‌ها است تا به بهبود فرایند سیاست‌گذاری عمومی و اجرای آن کمک نماید. بدین منظور متغیرهای اصلی مرتبط با کیفیت در برنامه با بهره‌گیری از نظر خبرگان شناسایی شده و مبنای مدل‌سازی و شناخت حلقه‌های علی قرار گرفته است. نتایج تحلیل‌ها بیانگر فقدان توجه کافی به تأخیر زمانی در برخی از برنامه‌ها است که منجر به عدم اثربخشی بسیاری از برنامه‌ها به‌خصوص ارتباط صنعت و دانشگاه، اشتغال فارغ‌التحصیلان و مهارت‌های کسب و کار، خواهد شد. رفتار نوسانی متغیرهای کیفی، نتیجه مورد انتظار این عدم توجه است و باید برای رفع این مشکل تمهیداتی اندیشیده شود. برخی از این تمهیدات به عنوان پیشنهادهای تحقیق بیان شده است.